[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Naobrazie Michaiła Niestierowa Na Rusi (1916) jurodiwyj jest nieoficjalnym przywódcą duchowymnarodu rosyjskiego.Jednakże nie wyuczone i w dużym stopniu improwizowane obrzędy świętego szaleńca zawdzięczały tyle samo azjatyckim szamanom, ile Cerkwi rosyjskiej.Podobnie jak szaman wykonywał on coś w rodzaju wirowego tańca, wydając dziwne dzwiękii okrzyki i wprowadzając się w stan religijnej ekstazy; podczas swoich magicznych rytuałówużywał bębnów i dzwonków i nosił łańcuchy w przekonaniu, które dzielił z azjatyckimiszamanami, że żelazo ma właściwości nadprzyrodzone.Również jak szaman często przybierałpodczas swoich rytuałów postać kruka  któremu rosyjski folklor przypisuje cechy magicznei buntownicze.Przez cały wiek XIX chłopi z Powołża wyobrażali sobie przywódcówkozacko-chłopskich powstań, Pugaczowa i Razina, jako olbrzymie kruki na niebie30.Pochodzenia azjatyckiego było również wiele elementów tradycyjnych strojów rosyjskich o czym między innymi świadczy turecki zródłosłów rosyjskich wyrazów oznaczających częściubrania, takich jak kaftan, armiak (siermięga), sarafan i chałat31.Nawet carska korona, czyliczapka Monomacha  według legendy przejęta z Bizancjum  miała prawdopodobniepochodzenie tatarskie32.Kultury wschodnie wywarły duży wpływ również na kuchnię rosyjską.Wiele potraw rosyjskich, takich jak płow (pilaw), łapsza (łazanki) i tworog (twaróg), pochodziz Kaukazu i Azji Zrodkowej.W odróżnieniu od chrześcijańskiego Zachodu i większościwschodnich kultur buddyjskich, w Rosji nie było religijnego zakazu spożywania koniny.NadWołgą hodowano nawet specjalny gatunek konia rzeznego i dojnego (aby robić kumys).Takichzwyczajów zachodnia Europa praktycznie nie znała  przynajmniej do XIX wieku, kiedyfrancuscy reformatorzy społeczni uznali jedzenie koniny za sposób na rozwiązanie problemunędzy i niedożywienia; ale nawet wówczas było to czymś wstydliwym.Praktykę hodowania konina rzez uważano na Zachodzie za barbarzyństwo33. Wszystkie najważniejsze plemiona środkowoazjatyckie  Kazachowie, Uzbecy, Kałmucyi Kirgizi  wchodziły w skład Złotej Ordy.Po rozpadzie Ordy w XV wieku pozostali narosyjskim stepie i stali się sojusznikami lub poddanymi cara.Przodkowie Kazachów opuściliZłotą Ordę w XV wieku.Rugowani ze swoich najbogatszych pastwisk przez konkurencyjneplemiona Ojratów z Dżungarii i Uzbeków, stopniowo przesiedlali się bliżej Rosjan.Równieżprzodkowie Uzbeków porzucili Ordę w XV wieku.Przeszli na osiadły tryb życia i zajęli sięuprawą żyznych ziem w Kotlinie Fergańskiej, obejmując w posiadanie bogactwa starychirańskich miast oazowych w widłach Amu-darii i Syr-darii (dziedzictwo Timura).Założyli tamuzbeckie państwa Buchary i Chiwy, nawiązując kontakty handlowe z carem.Jeśli chodzio Kałmuków, to należeli oni do zachodnich Mongołów (Ojratów), którzy po rozpadzie ZłotejOrdy opuścili armię mongolską i pozostali na stepie.Spychani na zachód przez inne plemiona,osiedli ze swymi stadami w rejonie Astrachania nad Morzem Kaspijskim i zostali głównymidostawcami wierzchowców dla rosyjskiej kawalerii.Co roku pędzili do Moskwy 50 000 koni;handel ten załamał się dopiero w XVIII wieku34.W pierwszych dziesięcioleciach XIX wiekuosadnicy rosyjscy wyparli Kałmuków ze stepu nadwołżańskiego.Większość ruszyła z powrotemna wschód, ale pozostali osiedlili się w Rosji, gdzie zajęli się rzemiosłem lub rolnictwemi przeszli na prawosławie.Babka Lenina ze strony ojca, żona jego dziadka Nikołaja Uljanowa,była córką Kałmuka z Astrachania.Rysy twarzy wodza bolszewików zdradzały jego mongolskiepochodzenie. 3Dla upamiętnienia podboju chanatu kazańskiego i astrachańskiego Iwan Grozny kazałwznieść świątynię na placu Czerwonym w Moskwie.Budowę soboru św.Wasyla, jak gopopularnie zwano na cześć ulubionego moskiewskiego jurodiwego, ukończono w 1560 roku,zaledwie w ciągu pięciu lat.Nowa świątynia był czymś znacznie więcej niż symbolemzwycięstwa nad mongolskimi chanatami  miała ogłaszać wszem i wobec, że w Rosji skończyłosię trwające od XIII wieku panowanie kultury tatarskiej.Sobór, z jego jaskrawymi kolorami,bogatą ornamentyką i cebulastymi kopułami nawiązywał do bizantyńskich tradycji, do którychRosja teraz wracała (chociaż budowle prawosławne nie były tak ozdobne).Patronką soboru była początkowo Matka Boska  dla uczczenia faktu, że Kazań zdobytowłaśnie w dniu święta Matki Boskiej (Pokrowa) w 1552 roku.Zwycięstwo nad Tataramitraktowano jako triumf religijny i początek budowy imperium.Podbojowi azjatyckiego stepunadano charakter prawosławnej krucjaty, świętej misji obrony Kościoła przed tatarskiminiewiernymi, zgodnie z dogmatem, że Moskwa to trzeci Rzym, a Rosja to przywódcachrześcijańskiego imperium opartego na tradycjach bizantyńskich.Tak jak potężne państworosyjskie powstało z potrzeby obrony swoich chrześcijańskich mieszkańców osiadłych napogańskim stepie, tak rosyjska świadomość narodowa ukształtowała się w ogniu wojny religijnejze Wschodem.Dla Rosjan ta religijna granica zawsze liczyła się bardziej niż etniczna i najstarszeokreślenia obcego (na przykład inowieriec) dotyczą człowieka innej wiary.Jest równieżznamienne, że wyraz  włościanin (kriestjanin), który we wszystkich innych językacheuropejskich wywodzi się od pojęcia kraju lub ziemi, w rosyjskim jest związany ze słowem chrześcijanin (christianin).Od podboju chanatu kazańskiego w 1552 roku do rewolucji 1917 roku imperiumrosyjskie rosło w oszałamiającym tempie wynoszącym średnio ponad 35 000 kilometrówkwadratowych rocznie.Rosjan gnała na wschód żądza futra,  miękkiego złota , które w apogeumhandlu futrami w XVII wieku zapewniało szkatule carskiej jedną trzecią wszystkich dochodów35.Rosyjska ekspansja kolonialna miała charakter masowego polowania na niedzwiedzie i norki,sobole, gronostaje, lisy i wydry.Tuż za myśliwymi podążali kozaccy najemnicy, dowodzenimiędzy innymi przez rosyjskiego bohatera narodowego Jermaka; zajęli oni bogate w rudękopalnie uralskie dla swego pana Stroganowa i w 1582 roku pokonali w końcu chanat syberyjski.Za nimi przybyli żołnierze carscy; ci budowali twierdze i ściągali daninę z tubylców.Prawosławni misjonarze, którzy zjawili się zaraz po nich, przystąpili do walki z miejscowymiszamańskimi kultami.Ogromny obraz Surikowa Podbój Syberii przez Jermaka (1895) przeładowana postaciami scena bitwy między Kozakami niosącymi ikony i strzelającymiz muszkietów a pogańskimi tubylcami uzbrojonymi w łuki i wspieranymi przez szamanówbijących w bębny  zrobił więcej niż jakiekolwiek inne dzieło sztuki dla utrwalenia sięw rosyjskiej świadomości mitycznego wizerunku imperium.Imperium rosyjskie przywiązywało znacznie większą wagę do religijnego podbojuazjatyckiego stepu niż mocarstwa europejskie do działalności misyjnej w swoich zamorskichkoloniach.Przyczyna tkwiła w geografii.Rosji nie dzielił od jej azjatyckich kolonii ogromnyocean: kolonia i metropolia leżały na tym samym kontynencie.Ural, który formalnie oddzielałstep europejski od azjatyckiego, był jedynie pasmem dużych wzgórz poprzedzielanych szerokimikorytarzami stepowymi; podróżnik jadący przez Ural musiał pytać przewodnika, gdzie są owesłynne góry. Skoro nie istniała wyrazna granica geograficzna, Rosjanie zwracali uwagę na różnicekulturalne [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • funlifepok.htw.pl

    •