[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.14Wśród głównego dzieła jest to jedyna o kometach wzmianka Kopernika. podobnie jak inne gwiazdy wschodzą i zachodzą.My górną tękrainę powietrza dla znacznej jej odległości od Ziemi, możemyuważać za pozbawioną owego ruchu ziemskiego.Dlatego powietrzenajbliższe Ziemi wraz z ciałami w nim zawieszonymi, wydawać siębędzie spokojne, chyba że wiatrem lub innym jakim popędembędzie, jak się to zdarza, w tę lub ową stronę niepokojone.Czymżebowiem innym jest wiatr w powietrzu, jeżeli nie tym samym czymprądy w morzu? Ciałom zaś spadającym i do góry się wznoszącymnależy przyznać dwojaki ruch w porównaniu ze światem, a nawszelki sposób złożony z prostego i kołowego.Albowiem gdy ciaławłasnym ciężarem uciskane, są zwykle ziemskimi, nie maszwątpliwości, że części zachowują tę samą własność co ich całość.Inie inna może być przyczyna zjawisk występujących w tych ciałach,które ognistą siłą bywają wyrzucane do góry, gdyż i ogieńrozniecony na Ziemi głównie jest podsycany paliwem ziemskim, anawet sam płomień uważają za dym rozżarzony.Jest zaś własnościąognia rozszerzenie ciał nim przeniknionych, czego dokonywa on ztaką siłą, że na żaden sposób, żadnymi machinami niepodobna gowstrzymać, ażeby nie zerwał zapory i nie dokonał swojego dzieła.Ruch zaś wywołany siłą rozprężającą ma kierunek od środka kuobwodowi, stąd też, gdy jaki materiał ziemski zostanie zapalony,wznosi się do środka do góry.Tak więc, jak mówią, ruchpojedynczego ciała jest pojedynczy (co sprawdza się zwłaszcza nakołowym), dopóki ciało niezłożone pozostaje w przyrodzonym swo-im miejscu i trwa w swojej jedności, miejscowy zaś ruch nie innyjak kołowy być może, ten bowiem, trwając sam w sobie, podobnyjest jakoby do spoczynku.Ruch zaś prostokreślny przysługuje tymciałom, które z przyrodzo- nego swojego miejsca zostały wypchnięte, albo jakimkolwieksposobem na zewnątrz niego się znalazły.Nic zaś porządkowi,całości i układowi świata tyle się nie sprzeciwia, jak znajdowaniesię na zewnątrz swojego miejsca.Ruch więc prostokreślnyprzysługuje jedynie ciałom znajdującym się w stanie niewłaściwym,a przyrodą swoją niedoskonałym, gdy oddzielają się od swojejcałości i przestają z nią tworzyć jedność.Nadto, ciała do góry sięunoszące albo też na dół opadające, bez ruchu kołowego, nieodbywają ruch pojedynczego, jednostajnego i równego, gdyżlekkością swoją albo pędem swojego ciężaru nie mogą sięmiarkować.Cokolwiek bowiem spada, z początku wolny ruchodbywa, a zwiększa chyżość podczas spadania15.Przeciwnie zaśogień ziemski (innego bowiem nie widzimy) uniesiony w góręsłabnie niebawem w tym swoim wznoszeniu się, jakoby skutkiemustąpienia przyczyny nadającej chyżość ziemskiej materii.Natomiast kołowy ruch odbywa się zawsze jednako, jest bowiemnastępstwem nieustającej przyczyny, podczas gdy powyższe ciaławraz z zanikiem swojej prędkości, dosięgnąwszy właściwegomiejsca, przestają być ciężkimi, a względnie lekkimi, a wtedy ruchich ustaje.Skoro więc ruch kołowy przysługuje wszystkim w ogóleciałom, prostolinijny zaś tylko niektórym, można by powiedzieć, żestosunek pojęć prostego ruchu do kołowego jest taki sam jak np.pojęć konia i zwierzęcia.Jakoż i to, że Arystoteles ruchuniezłożonego wyróżniał trzy rodzaje, a mianowicie: od środka, kuśrodkowi i dookoła środka, będziemy pojmowali tylko w taki15Najwcześniejsze, o ile wiemy, jasne sformułowanie ruchu jednostajnieprzyspieszonego, zbadanego w szczegółach dopiero sto lat pózniej przezGalileusza. sposób, jak na przykład odróżniamy linię, punkt i powierzchnię,chociaż jedno bez drugiego nie może istnieć, a żadne z nich bezpojęcia ciała nie może się ostać.Przyłącza się do tego i taokoliczność, że stan nieruchomości bywa uważany za dostojniejszyi świętszy aniżeli stan zmienności i niestateczności, że więc tenostatni dlatego bardziej Ziemi aniżeli światu przystoi.Dorzucę tojeszcze, że byłoby dość niedorzeczne przyznawać ruch ciału ogar-niającemu, czyli mieszczącemu, a nie raczej ogarnionemu ipomieszczonemu, jakim jest Ziemia.Wreszcie jest widoczne, żegwiazdy błędne raz zbliżają się do Ziemi, a drugi raz od niejoddalają, tak więc ruch jednego ciała byłby ruchem dookoła środka,za który chcą mieć środek Ziemi oraz ruchem od środka i znowu kuśrodkowi.Zatem ruch dokoła środka należy brać w ogólniejszymznaczeniu i wystarczy, jeżeli każdy ruch zostanie odniesiony doswojego własnego środka.Z tego wszystkiego wyciągniesz sam tenwniosek, że prawdopodobniejsza jest ruchomość Ziemi aniżeli jejspoczynek, zwłaszcza co do dziennego jej obrotu, jako Zieminajwłaściwszego.ROZDZIAA IXCzy można by Ziemi przyznać więcej ruchów, tudzież o środkuświataPonieważ więc nic nie sprzeciwia się uznaniu ruchomości Ziemi,sądzę, że należałoby teraz dochodzić, czy też nie podlega ona możeinnym jeszcze ruchom, tak, ażeby mogła być uważana za jedną zgwiazd błędnych.%7łe Ziemia nie jest środkiem wszystkich obrotów,świadczy o tym niejednostajny ruch planet, tudzież zmienne ich odległości odZiemi, których na kuli współśrodkowej z Ziemią wyobrazić sobieniepodobna [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • funlifepok.htw.pl

    •