[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.S³owacki jest oburzony, ¿e jeœli Mickiewicz umieszcza owe elementy œiwta fantastycznego to nikt nie ma o to do niego pretensji i nikgt siê nie oburza.W czasie uczty u Januszkiewicza (patrz te¿ wy¿ej), S³owacki ,,wskrzesza wieszcza" swoja improwizacj¹.Mickiewicz podj¹³ wyzwanie.S³owacki wie jednak, ¿e nie wygra³ gdy¿ nadzsed³ kres œwietnoœci literackiej Mickiewicza.Uwa¿a siê za silnego, czuje siê wielki.Wyra¿a jednak uznanie dla Mickiewicza w ,,Beniowksim".Cechy gatunkowe ballady, powieœci poetyckiej, poematu dygresyjnego.Ballada- gatunek obejmuj¹cy pieœni o charakterze epicko- lirycznym, nasycone elementami dramatycznymi, opowiadaj¹ce o niezwyk³ych wydarzeniach legendarnych lub historycznych.Fabu³a ballady charakteryzuje siê szkicowoœci¹, zawiera zwykle momenty tajemnicze i zagadkowe, jej dominatê stanowi jakieœ jedno wyraziœci zarysowane zdarzenie.Przedstawione postacie s¹ silnie stypizowane (jakaœ cecha podstawowa).Narracja ballady jest w wysokim stopniu zsubiektywizowana, w jej obrêbie pojawiaj¹ siê czêsto partie dialogowe.Na prze³omie wieków XVIII i XIX balladê ludow¹ uznano za jedn¹ z zasadniczych form folkloru i za jeden z prawzorów twórczoœci poetyckiej (Goethe; Schegel; bracia Grimm).W Polsce dopiero "Ballady i romanse" (1822) Mickiewicza uznane zosta³y za manifest programowy naszego romantyzmu.Stworzy³y obowi¹zuj¹ce na naszym gruncie konwencje ballady (tzw mickiewiczowska).Powieœæ poetycka- ukszta³towany w okresie romantyzmu gatunek poezji narracyjnej, powsta³y z po³¹czenia elementów epickich i lirycznych.Rozbudowany utwór wierszowany zawieraj¹cy fabu³ê nasycon¹ momentami dramatycznymi i odznacza³a siê zsubiektywizowaniem opowiadania i opisu (narrator nie unika wynurzeñ na temat w³asnych prze¿yæ, komentuje).Fabu³a mia³a luŸn¹ i fragmentaryczn¹ kompozycjê, by³a pe³na niedomówieñ i zagadkowoœci.Przyk³adem polskiej powieœci poetyckiej jest "Konrad Wallenrod" Mickiewicza, na zachodzie zaœ Giaur Byrona.Poemat dygresyjny- ukszta³towany w romantyzmie gatunek poezji narracyjnej ³¹cz¹cy elementy epickie z lirycznymi i dyskursywnymi.Jest to rozbudowany utwór wierszowany o charakterze fabularnym, maj¹cy fragmentaryczn¹ i pozbawion¹ rygorów kompozycjê, z³o¿ony z luŸnych epizodów spojonych zwykle w¹tkiem podró¿y bohatera.Na plan pierwszy, przed fabu³ê wysuwa siê w nim zazwyczaj postaæ narratora, który traktuje opowiadane zdarzenie w sposób ¿artobliwy i ironiczny (ironia romantyczna), daj¹c do zrozumienia, ¿e stanowi¹ one dla niego tylko pretekst do wypowiadania ró¿norodnych refleksji.Dygresje nadaj¹ szczególny charakter ca³emu utworowi i decyduj¹ o swoistoœci stylu.Narrator zwraca siê w nich wprost do czytelnika, dyskutuje z nim, igra z jego oczekiwaniami lub te¿ komunikuje swoje przeœwiadczenia.Poematy dygresyjne pisa³ Byron- "Don Juan"; Puszkin- "Eugeniusz Onegin"; S³owacki- "Beniowski", w póŸniejszych czasach jego tradycje podj¹³ J.Tuwim w "Kwiatach polskich".Dramat romantyczny.Dramat romantyczny wobec tradycji antycznej i szekspirowskiej.Dramat romantyczny (ukszta³towany w dobie romantyzmu w opozycji do regu³ dramatu klasycznego, w nawi¹zaniu do szekspirowskiego i hiszpañskiego- m.in.melodramatu) zrywa model klasycznego dramatu.Brak w nim zachowania zasady trzech jednoœci (miejsca, czasu, akcji), nie ogranicza liczby postaci i akcentuje sceny zbiorowe.Charakteryzuje go synkretyzm- ³¹czenie ró¿nych gatunków literackich (np.z liryki- pieœni, monologi; z epiki- opowiadania) oraz mieszanie wznios³oœci z prozaicznoœci¹, patosu z grotesk¹, realnoœci z fantastyk¹.W dramacie romantycznym wystêpuj¹ zarówno sceny realistyczne jak i fantastyczne (du¿¹ rolê odgrywa natura i wymiar metafizyczny), co by³o zakazane w dramacie antycznym, a po raz pierwszy zosta³o wprowadzone w dramacie szekspirowskim.Dramat ten ³amie antyczne zasady decorum oraz czystoœci estetyk.Bohater mia³ rysy cz³owieka romantycznego- wyra¿a³ romantyczny œwiatopogl¹d, idee, nawet wtedy gdy akcja toczy³a siê w czasach historycznych.By³ kimœ wybitnym i wra¿liwym, niezwyk³e cech osobowoœci wywy¿sza³y go ponad innych.Radykalnej zmianie uleg³a dzia³alnoœæ chóru, którego liczebnoœæ zosta³a znacznie zredukowana, b¹dŸ w ogóle z niego zrezygnowano.Dramat romantyczny cechuje równie¿ synteza sztuk, czyli obecnoœæ zjawisk plastycznych i muzycznych.Wiele dzie³ tych cechuje niescenicznoœæ (wiele miejsc, bohaterowie, opowiadania, kompozycja, autorzy nie liczyli siê z wymogami sceny).W du¿ym stopniu decyduje o tym równie¿ fragmentarycznoœæ kompozycji, jej otwarcie (niedokoñczenie), oraz brak pojêcia chronologii wydarzeñ, co stanowczo ró¿ni ten rodzaj dramatu od wczeœniej poznanych.Do najs³ynniejszych dramatów romantycznych nale¿¹ "Dziady"- Mickiewicz; "Nie- Boska komedia"- Krasiñski; "Fantazy" S³owacki, "Maria Tudor"- V.HugoPojêcia: synkretyzm, groteska, ironia romantyczna, synteza sztuk.Synkretyzm- ³¹czenie ró¿nych gatunków literackich (np.w IVcz.Dziadów- liryczne pieœni wiêŸniów, monologi; -epickie opowiadanie w Ustêpie, oraz opowiadania wiêŸniów)Groteska- zjawisko wystêpuj¹ce w ró¿nych gatunkach literackich.Mo¿e byæ jednym z wielu chwytów (czêsto wystêpuje obok absurdu, parodii, paradoksu) a mo¿e byæ tak, ¿e ca³y utwór jest grotesk¹.Groteskowoœæ polega na:1.ukazaniu form przera¿aj¹cych, osobliwych, wyolbrzymionych, monstrualnych, ekscentrycznych (np.pojedynek na miny)2.pomieszania nastroju komizmu, tragizmu, b³azenady (np.w chwili rozpaczy scena humorystyczna)3.wprowadzenia absurdu w toku akcjiOkres burzy i naporu oraz romantyzm podniós³ jej rangê dostrzegaj¹c w niej przejaw kreacyjnej swobody artysty i imaginacyjnego opanowania rzeczywistoœci.Polega³o to na deformacji i powi¹zaniu kontrastów- co mia³o odpowiadaæ realnoœci œwiata, w którym tak¿e wszystko jest pomieszane.Groteskowe, ostre, szokuj¹ce kontrasty mocniej potêgowa³y wra¿enia, ni¿ potok s³ów.Elementami groteski pos³u¿y³ siê S³owacki w fantazyjnych scenach "Balladyny" i "Œnie srebrnym Salomei".Ironia romantyczna- wykszta³cona na gruncie filozofii niemieckiego romantyzmu (F Schegel; F W Schelling).Koncepcja postawy artysty wobec œwiata, charakteryzuj¹ca siê:1.absolutn¹ przewag¹ czynnika podmiotowego nad przedmiotowym, subiektywnego nad obiektywnym, Ja nad nie- ja, snu nad jaw¹, twórczej fantazji nad rzeczywistoœci¹ etc.2.traktowaniem twórczoœci jako gry ujawniaj¹cej przeciwieñstwa rz¹dz¹ce bytem i sztuk¹, a pozwalaj¹cej na uzyskanie wobec nich dystansu.W sferze regu³ literackich ironii romantycznej odpowiada³o m.in.igranie utrwalonymi w tradycji konwencjami literackimi i wartoœciami estetycznymi, ³¹czenie pierwiastków sprzecznych i dysonansowych, tragicznych i komicznych, wznios³ych i niskich, realistycznych i fantastycznych (groteska), literackich i ludowych, moralistycznych i libertyñskich, eksponowanie dominacji artysty nad dzie³em, a bohatera nad œwiatem przedstawionym.Koncepcje ironii romantycznej znalaz³y szczególnie znacz¹cy wyraz w twórczoœci Byrona; Heinego; Puszkina; S³owackiego ("Fantazy"- rozdzieraj¹cy serce monolog Jana skwitowany westchnieniem Idalii: "O! cudowna scena!."); Norwida.Ironia romantyczna to inaczej trzeŸwy dystans, który jest warunkiem odnalezienia prawdy poza pozorami, poza "sztucznoœci¹" sztuki.To dystans, prowadz¹cy do ustawicznego rozbijania w³asnych wra¿eñ, do formu³owania ich wci¹¿ od nowa, po to by dotrzeæ do g³êbi prawdy.Synteza sztuk- obecnoœæ ró¿nego rodzaju zjawisk optycznych, s³uchowych, plastycznych i innych w dramacie romantycznym.Funkcja motta w utworze romantycznym.Motto - cytat postawiony przed tekstem utworu lub jego fragmentu, oœwietlaj¹cy zamys³ autora, cechy charakterystyczne rozwijanego przezeñ tematu lub ideologiê dzie³a [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • funlifepok.htw.pl

    •