Arystoteles Metodorologika, O swiecie

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Por.Sorof, 18: Quae cum ita sint, tam Aristotelem terram habitatam proinsula undique mari circumdata habuisse statuendum esse iudicamus".Platonwyznawał w tym względzie bardzo starożytną opinię: ekumena jest olbrzymiąsadzawką, nad której brzegami, niby żaby, gromadzą się i mieszkają ludzie(Phaed.109 a b).Charakter wyspowy ekumeny wyrazniej ujawnia się w Tim.(24 e nn.).34.Bolchert, s.86, zwraca uwagę, iż Arystoteles nie używa nigdy:�� .Trudno jednak stąd wysnuwać daleko idące wnioskizważywszy, iż �� znajdujemy w pismach Herodota(I, 202), Eurypidesa (Hippol.2, 1053), a także u Platona (Tim., 24 e, Crit.114 a).35.Furley, s.354, utrzymuje, jakoby Arystoteles przeczył istnieniujakichkolwiek innych zamieszkałych terenów (Meteor., II, 5, 362 b 28 nn.).Tymczasem De coelo, II, 14, 298 a 9 nn.skłania raczej do uznania twier-dzenia akurat przeciwnego.Ostatecznie przyjąć pozostaje, iż w tej dzie-dzinie Stagiryta nie miał jasnego poglądu.Autor naszego traktatu, chociażprzyjmuje istnienie innych obszarów zamieszkałych, nie ujawnia w tymwzględzie zdecydowanego stanowiska (��).W każdym razie postępujew tej sprawie raczej za Platonem, Phaed., 109 a b (Strohm, s.287) niżza Pozydoniuszem, który wprawdzie hipotezy o istnieniu innych ziem niezwalczał, ale też i nie podtrzymywał (por.Lafranąue, s.209).36.Na temat proporcji: Morze Atlantyckie : Ekumena = Atlantyckie Morze:Ocean, zob.Platon, Fed.109 c-110 a.37.W objaśnianiu następstwa czterech żywiołów: ziemi, wody, ogniai powietrza, starożytni napotykali trudność wynikającą z faktu wydo-stawania się ziemi ponad powierzchnię wody.Oto jak rozumie powyższezagadnienie nasz autor: sfera wody rozciąga się pomiędzy sferą powie-trza a sferą ziemi.Ponieważ jednak ziemia odznacza się nieregularnąpowierzchnią, bywa, iż niekiedy występuje ponad powierzchnię wodytworząc wyspy i kontynenty.Sfera wody jest zatem niejako podziurawionaprzez wyniosłości ziemi.38.�� oznacza zdaniem Tricot, s.183, ziemię i morze.PodobnieForster, ad loc.Właściwiej jednak byłoby odnosić zaimek �� do�� (b 33), czyli położonej w samym środku wszechświatanieruchomej, niezniszczalnej Ziemi. 23439.Wyrażenie Okeanos w znaczeniu morza otaczającego Ziemię wy-stępuje po taż pierwszy w opisie podróży Piteasza (por.Partsch, RE, II,2109).Arystoteles zachował w tym względzie pełną rezerwy postawę(zob.odpowiednie miejsca u Arystot.: F.Gisinger, Okeanos, RE, XVIII,2, 1937� 2327).Ponieważ Piteasz był prawie współczesny Arystotelesów(Burger, III, s.11), a Bolchert, s.87, wyraża opinię, iż Demokryt używałw takim właśnie znaczeniu terminu Okeanos, stąd też sądzić wolno, iżkoncepcja Oceanu opływającego Ziemię była znana Arystotelesowi.40.� �� tu Morze Zródziemne.Arystoteles nazywał je:� �� (Meteor., �, 1), �� (Meteor., II, 2), � ��' �� (Meteor., II, 2).41.Wielką Syrtę od Małej po raz pierwszy odróżnia Polibiusz (I, 39,2, III, 39, 2).42.Położenie na zachód od Sardynii.Autor traktatu zdaje się obejmowaćtą nazwą także Morze Tyrreńskie, pomiędzy Sardynią a półwyspem Ape-nińskim.43.�� Morze Galijskie, poniżej Marsylii, na wschódod Półwyspu Iberyjskiego (Strab.IV.l, 1).�� b 9, oznaczaZatokę Biskajską.44.Morze a raczej zatoka, u południowych wybrzeży Azji Mniejszejw pobliżu znanych miejscowości Adalia i Side, znane obecnie pod nazwąZatoki Adalijskiej.45.�� Mirtowe, położone między Kretą a Attyką i Pelopo-nezem (Strab II.5 21).Myrtos mała wyspa na południowym wscho-dzie od Eubei.46.Wg Tricot, s.184: Pontos M, Czarne; Meotis M.Azowskie;Propontyda M.Marmara.47.Identyfikacja zatok: Indyjskiej, Perskiej, oraz M.Czerwonegonasuwa znaczne kłopoty.Capelle, s.538, sprzeciwia się identyfikowaniu�� z obecną zatoką Persko-Indyjską.Ta bowiem w starożyt-ności nosiła nazwę Morza Erytrejskiego (które wg podanej listy znajdujesię na trzecim miejscu).Brakuje natomiast co bardzo dziwi '��, czyli obecnego M.Czerwonego.Bolchert, s.85, proponuje zmianętekstu: zamiast �� czytać należy �� .Propozycja ta,dość arbitralna, nie znalazła zwolenników.Forster, ad loc., identyfikuje�� z zatoką Katsch bądz też Cambay.Furley, s.358, sądzi,że �� może oznaczać jedną i tę samą zatokę,w tym wypadku Perską.Strohm, s.216 n., uważa, że �� oznacza zatokę Oman otwierającą się ku zatokom arabsko-indyjskim. 235Wszystko to wydaje się wskazywać, iż autor traktatu korzysta z informacji niedość usystematyzowanych.48.Mamy tu do czynienia z podwójną możliwością interpretacji:a) [.] �� (domyślne: �� ),b) [.] �� (domyślne: ��).W pierwszym przypadku oznaczałoby, iż Ocean wyznacza granice krainomHyrkanii oraz Kaspii; w drugim, że ten sam Ocean otacza morza Hyr-kańskie oraz Kaspijskie.Komentatorzy (Forster, Tricot i in.) opowiadająsię na ogół za drugim rozwiązaniem [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download - pobieranie - ebook - do ÂściÂągnięcia - pdf

Menu