Polityka

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tyrania przeciwnie,jak to wielokrotnie zaznaczałem78, nie ma wcale na oku dobra ogółu, chyba żewchodzi w grę korzyść własna.Celem tyrana jest użycie, a celem króla pięknomoralne.Dlatego też tyrana cechuje pogoń za pieniędzmi, a króla raczej dbałośćo cześć.Straż przyboczna króla składa się z obywateli, tyrana zaś z obcychnajemników.7.%7łe tyrania posiada ujemne strony zarówno demokracji, jak oligarchii, tooczywiste.Z oligarchią łączy ją to, że głównym jej celem jest bogactwo boz konieczności jedynie w ten sposób daje się utrzymać i straż przyboczną,i wystawny tryb życia do ludu odnosi się z bezwzględną nieufnością, dlategoprzeprowadza jego rozbrojenie.Również ucisk warstw niższych, usuwanie ichz miasta i rozmieszczanie w różnych miejscowościach jest cechą wspólną zarównooligarchii, jak i tyranii.Do demokracji znów zbliża ją walka z możnymi, którychstara się, skrycie i otwarcie, zniszczyć i wyrzucić z kraju jako współzawodnikóworaz przeszkodę w dążeniu do władzy.Z ich bowiem szeregów wychodzązazwyczaj zamachowcy, gdyż jedni chcą sami panować, a drudzy nie chcą siępoddać pod jarzmo niewoli.Tym też tłumaczy się rada Periandra udzielonaTrazybulosowi79, by ścinać wystające kłosy, wskazująca na to, że trzeba zawszeuprzątać najwybitniejszych obywateli.72Kypselos obalił panowanie arystokratycznego rodu Bakchiadów w Koryncie i rządził jako tyran30 lat (Herodot, V 92) w drugiej połowie VII w.p.n.e.; por.niżej, rozdz.9, � 22 nn.73Pizystrat rządził jako tyran w Atenach z przerwami między 560 a 528 r.74Por.ks.I, rozdz.4, � 8.75Por.wyżej, � 1.76Kodros, legendarny król Attyki, który przez swoją śmierć ofiarną miał uchronić Attykę odnajazdu Dorów (praojciec królewskiego rodu w Atenach Medontydów).77Cyrus, założyciel państwa perskiego, zrzucił w 550 r.p.n.e.supremację Medów.78Por.ks.III, rozdz.5, � 4, i ks.IV, rozdz.7, � 3.79Trazybulos, tyran Miletu w początkach VI w, p.n.e., utrzymywał przyjazne stosunki z tyranemKoryntu Periandrem.Według Herodota (V 92) to właśnie Trazybulos miał udzielić takiej radyPeriandrowi. 1348.Jak to już zaznaczyłem pokrótce80, należy przyjąć, że przyczyny przewrotóww monarchiach są te same, co i w politejach.Doznana krzywda, strach i wzgardapobudzają bowiem wielu z poddanych do zamachu na monarchię; przy krzywdachboli najwięcej zadany gwałt, niekiedy też pozbawienie własności.Również i celeprzewrotów są przy tyranii i królestwie te same, co tam: bo jedynowładcyposiadają ogromne bogactwo i poważanie, a więc dobra, których wszyscy ludziepożądają.9.Zamachy kierowane są już to przeciw osobie władców, już to przeciw ichpanowaniu.Przeciwko osobie, jeżeli przyczyną była zniewaga; występuje onaw różnych postaciach, ale każda z nich rozpala uczucie gniewu.Z płonących zaśgniewem największa chyba część zrywa się do powstania, aby się zemścić, a nie bywładzę zagarnąć.Tak było z zamachem na Pizystratydów, który spowodowanyzostał przez zniewagę wyrządzoną siostrze Harmodiosa i obrazę samego Harmodio-sa, bo Harmodios powodował się względem na siostrę, a Arystogejton względem naHarmodiosa81.Tak samo doszło do spisku przeciw Periandrowi w Ambracji82,ponieważ przy pijatyce zapytał swego ulubieńca, czy zaszedł w ciążę za jego sprawą.10.Pauzaniasz urządził zamach na Filipa, ponieważ ten dopuścił do zelżeniago przez Attalosa i jego ludzi83, a Derdas na Amyntasa Małego84 dlatego, że tenchwalił się, jakoby z nim w wieku młodocianym utrzymywał stosunki miłosne;podobnie było z eunuchem, który zabił Euagorasa z Cypru85, czując się obrażonyz powodu, że syn jego uwiódł mu żonę.11.Wiele zamachów doszło też do skutku z powodu zniewagi, jakiej niektórzydoznali ze strony władców przez nadużycia cielesne, tak np.zamach Kratajosa naArchelaosa86.Zawsze wstrętny bowiem był mu ten stosunek, tak że nieznacznypozór wystarczył, aby go popchnąć do czynu.Mimo obietnicy nie dał mu Archelaos80Por.wyżej, � 181Harmodios i Arystogejton, zabójcy Hipparcha, syna Pizystrata, w 514 r.p.n.e.; por.Arystoteles,Ustrój polit.Aten, rozdz, 18.82Por.wyżej, rozdz.3, � 6.83Pauzaniasz, oficer króla Filipa II, zhańbiony przez Attalosa, jednego z możnych panówmacedońskich, szukał sprawiedliwości u króla, a kiedy mu jej odmówiono, pomścił swą obrazę naosobie samego Filipa, którego zamordował (336 r.p.n.e.); por.Diodor Sycylijski, XVI 93.84Arayntas Mały, syn króla macedońskiego Archelaosa (411 - 399), owładnął na krótko tronemw zamęcie, w jakim się znalazła Macedonia po śmierci jego ojca.Zabójca jego Derdas pochodziłzapewne z rodzmy władców macedońskiej dzielnicy Elimiotis.85Euagoras, król Salaminy cypryjskiej (411/410-374/473), zginął zamordowany wpadłszy,w zasadzkę przygotowaną przez eunucha Trazydajosa z Elidy, który zarówno jemu, jak i jego synowiułatwił początkowo stosunki miłosne z córką niejakiego Nikokreonta; por.Teopomp, frg.111 (Muller,Fragmenta hist.Graec., t.I).85Król Macedonii Archelaos (413 - 399) miał dwie żony, z których pierwsza, nieznana z imienia,dała mu, prócz córki, syna Amyntasa (Małego), druga Kleopatra syna i córkę.MałżeństwoAmyntasa z córką Kleopatry miało złagodzić nieporozumienia między dziećmi jednej i drugiej matki [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download - pobieranie - ebook - do ÂściÂągnięcia - pdf

Menu