[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jest tak między innymi dlatego, \e współcześnie istnieje więcej ni\ kiedykolwiek rozmaitych wspólnot, zktórymi jednostka odczuwa łączność w ró\nych sytuacjach.Są to zarówno wspólnoty dane wbezpośrednim doświadczeniu, jak i  wspólnoty wyobra\ane", które powstają dzięki środkom masowegoprzekazu.Jedne i drugie skupiają ludzi o podobnych zainteresowaniach, troskach czy gustach: wegetarian,obrońców środowis- Rozdział XIII.Zró\nicowanie społeczne społeczeństw ponowoczesnych 307ka, rodziców dzieci niepełnosprawnych etc.Zrodki masowego przekazu wzmacniają ponadto poczuciewspólnoty ludzi o jednakowych cechach przypisanych, takich jak kolor skóry, płeć czy wiek.Panorama społeczna ponowoczesnych społeczeństw to zawiła mozaika subkultur gustu,niesformalizowanych zrzeszeń, związków obywatelskich inicjatyw, buntowniczych grup etnicznych ireligijnych, kohort pokoleniowych, enklaw alternatywnych stylów \ycia, internetowych grup dyskusyjnych,stowarzyszeń zawodowych etc.Wiele z tych zrzeszeń ma \ywot efemeryczny, inne trwają długo.Aączą onei mobilizują do wspólnych działań ludzi ró\niących się pozycją ekonomiczną i usytuowaniem wpodziałach sceny politycznej.Wszystko to sprawia, \e zanika związek między społeczno-ekonomiczną pozycją jednostki oraz jejstylem \ycia i konsumpq'i, jej to\samością i politycznymi zachowaniami.Wedle zwolenników poglądu o śmierci klas", świadczy to o utracie przez klasę pozycji centralnej kategorii zró\nicowania społecznego.Tak rozumianą  śmierć klas" niektórzy wią\ą ze wzrostem ogólnego dobrobytu w wysoko rozwiniętychspołeczeństwach.Wyra\any jest pogląd, \e po zaspokojeniu potrzeb materialnych znaczenia nabierają war-tości pozamaterialne, takie jak wolność osobista, samorealizacja, a oprócz tego widoczne stają się kosztydobrobytu oraz konieczność dbania o środowisko i jego ochronę.Pogląd ten znajduje wsparcie w wynikachmiędzynarodowych badań porównawczych.Wykazują one silną korelację między wysokością dochodunarodowego w przeliczeniu na jednego mieszkańca danego kraju a wyborami wartości przez jegomieszkańców (Inglehart 1990, za: Clark, Lipset, Rempel 1993).2.Klasa średniaPodczas kiedy w debacie o śmierci klas dominuje pojmowanie klasy na sposób Marksowski, w dyskusjachdotyczących klasy średniej klasy rozumiane są podobnie jak u Warnera, to jest jako poziomy hierarchii spo-łecznej (zob.Koncepcje stratyfikacji (uwarstwienia), s.285).Klasa średnia, jak sama nazwa wskazuje, jestokreśleniem środkowego poziomu.Poni\ej niej umiejscawiana jest klasa robotnicza, ponad nią zaś klasawy\sza.Klasę robotniczą wyodrębnia wykonywanie pracy fizycznej, klasa wy\sza natomiast jest wyró\nianana podstawie mało precyzyjnych i w znacznej mierze intuicyjnych kryteriów, ró\niących się zresztą wposzczególnych krajach.I tak na przykład w Wielkiej Brytanii, mówiąc o klasie wy\szej, ma się na myśligłównie arystokrację, zwłaszcza rodową, natomiast w Stanach Zjednoczonych osoby najbogatsze zeszczególnym uwzględnieniem tych, którzy nale\ą do takich od pokoleń. 308 Część czwarta.Podziały społeczneW rozwa\aniach o klasie średniej ścisłe wyznaczenie jej granic nie budzi szczególnegozainteresowania.Uwaga skierowana jest na jej skład i charakter, jej historyczną zmienność oraz miejsce irolę we współczesnych społeczeństwach ponowoczesnych.W okresie klasycznego kapitalizmu dziewiętnastowiecznego  klasa średnia" obejmowała tychwszystkich, których nie mo\na było zaliczyć ani do robotników, ani do wielkich kapitalistów.Składała sięprzede wszystkim z drobnych przedsiębiorców i to oni decydowali o jej charakterze.Z biegiem czasu,wraz z liczebnym wzrostem kadr urzędniczych, a tak\e przedstawicieli wolnych zawodów,  klasa średnia"zaczęła się rozrastać, a drobni przedsiębiorcy, dalej wchodząc w jej skład, przestali określać jej oblicze.Obecnie  klasa średnia" w rozwiniętych społeczeństwach przemysłowych to wielce zró\nicowany zbiórkategorii społeczno-zawodowych.Jej członków charakteryzuje dość wysoki poziom dochodów, lecz nie onjest ich podstawowym wyró\nikiem.Mimo \e wszyscy przedstawiciele klasy średniej cieszą się pewnymdobrobytem, dochody ich są zró\nicowane i w niektórych przypadkach nie odbiegają od dochodówpewnych kategorii robotników.Podstawową linią demarkacyjną między klasą robotniczą a średnią nie jestdochód, ale praca umysłowa o charakterze dającym niejaką samodzielność i niezale\ność lub praca nawłasny rachunek (ale poza rolnictem) (Domaóski 1994; Drozdowski 1998).W wyniku historycznej zmiany oblicza klasy średniej mówi się o niej obecnie jako o nowej klasieśredniej w odró\nieniu od grupującej drobnych przedsiębiorców starej klasy średniej, stanowiącej nieodłączny element społeczeństwa agrarno-drobnomieszczańskiego, które jest oparte na drobnej własnościindywidualnej i rodzinnej" (Drozdowski 1998: 91).Przedstawicieli nowej klasy średniej społeczeństw ponowoczesnych charakteryzuje  siłaekonomiczna", którą czerpią z trzech zródeł:Własności - czyli posiadania jakiejś części środków produkcji, czy to w postaci własnegosamodzielnego przedsiębiorstwa, czy pakietu akcji, czy te\ udziału w spółce etc.Kontroli - czyli umownego prawa do zarządzania jakąś częścią procesu produkcyjnego (pracą,zasobami kapitałowymi bądz te\ jednym i drugim).Szans na rynku - czyli posiadania kwalifikacji bądz talentów uwa\anych za szczególnie wartościowena rynku pracy (Runciman 1990).Wyró\nikiem nowej klasy średniej jest te\ poziom wykształcenia.Coraz wyrazniej widać, \e w gruncierzeczy trudno o dostęp do dochodów klasy średniej bez posiadania formalnego dyplomu, którypotwierdza nabycie wiedzy w sformalizowanym procesie kształcenia (Drucker 1999: 40).Zró\nicowany zbiór ludzi zaliczanych do nowej klasy średniej łączy nie tylko to, \e zajmująśrodkowe pozycje w hierarchii społecznej.Mimo Rozdział XIII.Zró\nicowanie społeczne społeczeństw ponowoczesnych 309ró\nych zródeł własnych pozycji mają podobne orientacje i dą\enia.Podobny jest tak\e ich styl \ycia, i tona tyle, \e to on właśnie bywa uwa\any  za najbardziej charakterystyczny rys ich odrębności" (Domański1994: 121) [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • funlifepok.htw.pl

    •