Duma o Hetmanie i inne opowiadania Zeromski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W Dziewiczym Monasterze Aleksander Gąsiewski.Jam zasię stanął w Kremlu, we dwo-rze Borysa cara Godunowa.Klucze od wszystkich bram białokamiennych w mych były ręku.Drogi z Wołogdy, z Jarosławia, z Kołomny były w mej władzy.Miałem w dłoni swej skarb carów moskiewskich i skarb ich carstwa.A wysiliłem wszystką praktykę i rozum cały, żeby pozyskać to plemię.101Schyliłem się aż do ziemi przed wiarą ludu, przed obyczajem, przed patriarchą przestarza-łym, nieufnym.Zjednywałem dobrymi sposoby wojsko strzeleckie, dzieci bojarskie, kler i ludczarny.A gdym za dnia i po nocy rozplątywał supły i węzły przez pana Mniszcha namotane, gdymrozwiązywał pętle stryków pana Sapiehy, Lisowskiego, Wiszniowieckiego i tylu innych widziało mi się, że ręce moje wspiera przedziwne pocałowanie dziesiątków, setek lat.Widziało mi się w omdleniach duszy, że na mą pracę bezsenną czyhają jęki więzień głębo-kich, że za nią wzdychają drogi jakowychś straszliwych pochodów.W nocach drżała dusza moja, abych nie ustał przed krzykiem jakowymś głuchym.Scichł, złagodniał, zmalał, moskiewskiego ludu gniew.Skłonił ku mnie ucho mir.Patrzał mi w oczy wszystek naród: wróg-li jestem, czyli zaiste przyjaciel w niedoli.Zamilkł sam podejrzliwy patriarcha.Tak wielki trud, tak bezcenny mozół rękoma w samotności tworząc, serce ścierpłe w piersidzwigałem, bom już za sobą dobrze czuł polski nasz gwar rozjuszony.Musiałem, wodzu, z pośrodka pracy z Moskwy iść żegnany błogosławieństwem pytaćsię, czy chcą panowie rada mą sprawę zgodą zatwierdzić.Byli przecie przy Zygmuncie królu panowie Potoccy pan Jan bracławski i Stefan, kró-lewski zausznik.%7łebym zaś wszystkiej sławy nie pożarł, zdało się panom Potockim, żeby lepiej z moskiew-skiego zamysłu nic nie było.Wiecem do Moskwy więcej nie wrócił.Miasto przymierza wiecznego przepaść się, zemstą przenigdy nie nasyconą hucząca,rozwarła.Ja na te pola posłany dzikie, z garścią zbuntowanego żołnierza przeciw wszystkiej turec-kiej potędze.Ręce królewskie splecione.Zwisła posępnie głowa.Wzniesie HETMAN raz jeszcze glos:Tyś jeden, wodzu, mocen był za ramiona porwać ich ducha i trząść, iżby się opamiętał.Tyś czekanem bez wahania ciskał w łeb rozjuszony.Tyś w senatorskim płaczącym kole w Warszawie sądu na zdrajcę pałasz wyrwał po słowiezuchwałym Ossolińskiego.Tyś się, przychodniu, nie uląkł rzeczy straszliwej: z ramion strącić Zborowskiej głowy,wziąć jej za włosy bujne i w nie same, w zrenice wolności polskiej głowy dotąd patrzeć, ażprzed spojrzeniem cudzoziemskiego twojego prawa na śmierć struchlały.My zaś wszyscy, szlachta, jesteśmy ludzie wolni.Każdym z nas rządzi jego samowola, a nami wszystkimi rządzi pogłos tłumnej Zgody.Wpośród nas zasiada niewidzialna nasza wieczna królowa Zgoda.Ona jedna trzyma nas i w naród spaja.Kto naszej królowej Zgody pojąć nie może i uznać nie chce nie jest Polakiem.A Zgoda nasza narodowa jest w tym wszystkim, co ani jednemu z nas w niczym nie wadzi,ani jednego z nas na nic nie naraża, a wszystkim nam korzyść przynosi.Na to jest nasza pospolita zgoda.Tę okrzykujemy dziarskim, tłumnym pokrzykiem.Wszystko, z czego wyrastać ma poświęcenie, wszystko, co się będzie sprzeciwiało które-gokolwiek z nas korzyści, wszystko, co by stanowić miało wielką odmianę starodawnegodopasowania każdego wygody do wszystkich zgody to my zadeptujemy tłumnym pospól-stwa naszego krzykiem i niszczymy ze zdrową pasją.102Oto jest sekret bytu tej Rzeczypospolitej.Myśmy, szlachta koronna, tę Najjaśniejszą Rzecz stworzyli.W nas ona jest rozpuszczona.Myśmy, szlachta koronna, w zdrowiu swym rozpuścili moc królewską i my także rozpu-ścimy w sobie ogrom tej mocy czarnego motłochu, który mię we śnie straszył krzykami.Nasz sejm jest niewątpliwie stolicą sprawiedliwości i wolności.Kiedy się wzruszy senatorska izba albo rycerskie koło, kiedy na skutek czyjegoś natchnie-nia porwie nas uniesienie gromadzkie, paść może prawo niewiadome, jakiego nie widziałorbis terrarum.Możemy wszyscy co do jednego korzyść ujrzeć w wyrzeczeniu się dla ojczyzny ostatniejkoszuli i ostatniego pacholęcia.Możemy, jeśli zechcemy, na takim akcie pieczęć naszej zgody położyć.Na piersiach każdego z nas, ludzi wolnych, leży prawo nowego porządku, pod któregozłotym ryngrafem bije bezpiecznie serce złotej wolności.A ja oto przyszedłem wzdychać ku twojej, Bolesława Chrobrego, nad nami samowoli iżelaznej przemocy.KR�L STEFANgłośno się śmiejeWzdychać przychodzisz, wierny żołnierzu [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download - pobieranie - ebook - do ÂściÂągnięcia - pdf

Menu