[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wpłynął w to także upadek mi-nisterstwa księcia Choiseul.79 Po części przyłożył się i Kaunitz, stary, nadęty gap, który zwykłbył mawiać, że śmierć najukochańszego przyjaciela ani na minutę nie przerwała jego toalety,ani na minutę nie skróciła jego obiadu.Otóż pierwsza scena najtraiczniejszej katastrofy ośm-nastego wieku.Dwa następne rozbiory wypłynęły z pierwszego: dla myślącego historykapierwszy tylko jest główną rzeczą.Zwykle zbrodnia pociąga do zbrodni.Ażeby nie utracićjednej części, trzeba było potem rozszarpać całą Polskę.Polska odnowiona dziełem Cztero-letniego Sejmu czyżby była nie odzyskała krajów zabranych pierwszym podziałem?Te są charaktery rozbioru Polski.Polityka gabinetu berlińskiego ciemna; akces Austriimimowolny; rzeczywiście samej tylko Moskwy postępowanie w tym rozboju niesie na sobie77Być może Fryderyk II w pierwszej chwili nie chciał uwierzyć, że jego bratu tak dobrze się udała negocjacja zKatarzyną II; w istocie bowiem rozbiór oznaczał spełnienie jego najgłębszych marzeń.Por.W.Konopczyński,Fryderyk Wielki a Polska, Poznań 1947, s.138 n.78Austria, najmniej zainteresowana rozbiorem Rzplitej, okazała jednak najwięcej łapczywości przy określeniurozmiaru własnej zdobyczy.79Choiseul reprezentował we Francji politykę odwetu za niepowodzenia poniesione w okresie wojny siedmio-letniej (1755 1762).Dymisja jego w grudniu 1770 r.oznaczała m.in.spadek zainteresowania Francji sprawamiEuropy Wschodniej.39 cechę wielkiej konsekwencji i rozumnej przewrotności, na ostatek zgody z naturą tego mocar-stwa, z jego rozległymi widokami.Była Austria wielka i potężna przed rozbiorem Polski.Moskwa nie należała wtedy do Eu-ropy.Nie była jeszcze w tej części świata.Austria po stracie Galicji nie przestanie być wielkąi potężną.Moskwa po stracie Polski, składającej część integralną tego państwa, znowu wrócido Azji.Nie będzie nawet taką, jaką była przed rozbiorem Polski, dla ważnej przyczyny: bochoć kolos nie zmoskwicił swej grabieży, nabył nią jednak od czasów Katarzyny narowóweuropejskiego kraju, od których niełatwo przyjdzie mu się odzwyczaić; jak niełatwo jest nie-okrzesanemu synowi fortuny, który przypadkiem został wielkim panem, przywyknąć po stra-cie majątku do dawnego ubóstwa.Austria w tym przypadku się nie znajduje.Sekret mo-skiewskiej potęgi tkwi w Polszcze: stąd car jedną ręką sięga do Stambułu, drugą do Paryża;stąd wpływa na Wschód i na Zachód.Galicja politycznemu systematowi Austrii takich korzy-ści nie przyniosła! Czyż mogą iść z nimi w porównanie nie tak liczne miliony czystego do-chodu, wpływające po odtrąceniu kosztów administracji do kasy cesarza austriackiego zakwizycji, której strzec potrzeba, a która nawzajem Austrii nie strzeże, dla której weszło się wstosunki najniekorzystniejsze z Północą, dla której Maria Teresa tyle razy się spowiadała, tylełez wylała i tyle bezsennych nocy strawiła, która jej tak ciężyła na sumieniu w ostatnichchwilach!  Der Kaiser will das Laenderle abgeben  mówią Austriacy w Wiedniu. %7ładnejpiędzi ziemi polskiej nie oddam  mówi Moskwa w Petersburgu.Część Polski w ręku carastała się bronią zaczepną nie tylko przeciwko Austrii, ale i Prusom.Tej broni cesarz austriackii król pruski z równą łatwością na Moskwę nie wyostrzą.Wzajemność szkodzenia sobie nie-jednaka pod tym względem.Moskwa stroiła i stroi kabały w Galicji i w Węgrzech; przezwpływ swój nad greko-nieunitami poduszcza intrygi i w innych dziedzictwach austriackich.Niemało jest Rusi pod berłem Habsburgów, niemało Sławiańszczyzny jeszcze nie zniemczo-nej, pod którą się Moskwa zawsze podkopywać będzie, w którą się wdzierać jak w swą iści-znę nigdy nie oduczy.Nienadaremnie to car Piotr Wszechrusi nazwał się carem.Samo prze-bywanie wojsk moskiewskich ponad granicą galicyjską, szczególniej od lewego brzegu Wi-sły, w środek państw austriackich potęgę samodzierżców pomyka.Handel Czarnego Morzaułatwiony zaborem Polski wschodnio-południowej, stąd wpływ wyłączny do Multan i Wo-łoszczyzny; wreszcie zbrojne we wschodnich interesach pośrednictwa silnie dotykają z tejstrony i odleglejsze prowincje domu austriackiego.Nie są to nowe prawdy, lecz nieodmiennejak rachunek! I nie sądzmy, żeby ku sobie nie obracały całej czujności gabinetu wiedeńskie-go.Austria i Prusy  bo z punktu Sławiańszczyzny położenie obudwu mocarstw jednakie wo-bec autokraty  ulegają tedy bezpośredniemu ogromnemu ciśnieniu Moskwy, wynikłemu zich wspólnictwa w podziale ziemi naszej.Ulegając temu ciśnieniu, dalej je w głąb Europyrozszerzać muszą.Prze tym kształtem moskiewski ogrom i na niniejsze kraje niemieckiej fe-deracji, gdzie się jego ślubne związki zagęściły.Moskwa o tyle działa na całą zachodnio-południową Europę przez pośrednictwo Prus i Austrii, jako pierwsza i główna trójcy osoba, oile polityką sławiańskich plemion, której zasady, nadzieje i bujność przyswoiła sobie nabyt-kiem najrozleglejszej części Polski  tej prawdziwej, tej jedynej wyobrazicielki olbrzymiegosławiańskiego rodu, jego świetności, mocy i ogłady  o ile postrachem działania w duchu tejniebezpiecznej polityki i rozwinienia mieczem zaborczym jej obszernych planów utrzymujeobadwa pomienione gabinety w sromotnej od siebie zależności [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • funlifepok.htw.pl

    •