[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Agencja wy cofała swój sprzeciw.Jej tajne związki z Lileikisem by łynadal bezpieczne.Kilka dni pózniej, jesienią 1994 roku prokuratorzy wnieśli sprawę do federalnego sąduw Bostonie, nazy wając Lileikisa jedny m z najważniejszy ch nazistowskich kolaborantów, jakiegokiedy kolwiek ścigały Stany Zjednoczone.Ogłaszając śledztwo prokuratorskie, Rosenbaumwspomniał o Frumie i Gitcie Kaplan.Ich historia poruszy ła go tak samo jak Mike a MacQueena.W ty m wszy stkim nie chodziło ty lko o anonimowe ofiary, ale o prawdziwy ch ludzi. Pięćdziesiąt trzy lata temu, pod koniec lutego 1941 roku, mała, zaledwie sześcioletniadziewczy nka, została wy prowadzona ze swojej celi w budzący m postrach ciężkim wileńskimwięzieniu  powiedział Rosenbaum reporterom. Zabrano ją wraz z matką do porośniętego28gęsty m lasem miejsca kilka mil od miasta.By ły to Ponary. Dodał, że chodziło o  miejsce,z którego, jak wiedzieli wszy scy przerażeni %7ły dzi w Wilnie, nie by ło powrotu.Reporterzy pospieszy li w okolicę, w której mieszkał Lileikis.Próbowali przeprowadzić wy wiadz osiemdziesięciosiedmioletnim mężczy zną, który zaledwie kilka godzin wcześniej zostałzdemaskowany jako szef służby bezpieczeństwa na okupowanej przez nazistów Litwie. Bez komentarza  powiedział, zatrzaskując drzwi.Szesnaście miesięcy pózniej, po długim okresie prawny ch sporów, Lileikis pojawił się w salikonferency jnej na drugim piętrze sądu federalnego w Bostonie, by złoży ć zeznanie pod przy sięgąi odpowiedzieć na py tania federalny ch prokuratorów.Jego prawnik i ksiądz z litewskiego kościoła,do którego uczęszczał, siedzieli z nim przy długim stole konferency jny m, a prokuratorzy przez29 30trzy godziny zadawali mu py tania.Przy znał się swojemu adwokatowi, że się boi , ale ukry łlęk za ścianą milczenia.Nie by ł zainteresowany odpowiadaniem na py tania DepartamentuSprawiedliwości, nawet kiedy prawnicy pokazy wali mu kolejne rozkazy z jego podpisami. Czy ktokolwiek rozkazał panu wy dać Gittę i Frumę Kaplan niemieckiej służbie31bezpieczeństwa?  spy tał prokurator, pokazując Lileikisowi dokument więzienny z ichnazwiskami. Piąta poprawka  powiedział krótko Lileikis.Nie zamierzał się obciążać odpowiedziami. Co się ostatecznie stało z Gittą i Frumą Kaplan?  konty nuował prokurator. Piąta poprawka  powtórzy ł. Czy to prawda, że wiedział pan, iż większość osób, które oddawał pan niemieckiej służbiebezpieczeństwa, została zabita?  spy tał prawnik. Piąta poprawka  znów powiedział Lileikis. Czy kiedy kolwiek osobiście uczestniczy ł pan w przesłuchiwaniu lub torturowaniu więzniów?  padło py tanie.Lileikis ponownie skorzy stał z piątej poprawki.Raz po raz prokuratorzy py tali Lileikisa o jego rolę w obławach na %7ły dów i wy sy łaniu ich naśmierć, a on raz po raz odmawiał odpowiedzi, nie przejawiając ani trochę skruchy.Prokuratorzymogli zadać mu każde py tanie, jakie chcieli, na temat Wilna  nie zamierzał nic powiedzieć.Jego milczenie nie pomogło mu w sądzie.Federalny sędzia w Bostonie uznał, że odmowaodpowiedzi na tak obciążające py tania o jego rolę podczas wojny równała się przy znaniu dowiny.Sędzia nie odniósł się też przy chy lnie do twierdzeń Lileikisa, zgodnie z który mi by łw gruncie rzeczy jedy nie pracownikiem administracji w Wilnie, pozbawiony m jakiejkolwiekwładzy   bezcielesny m podpisy waczem rozkazów , wedle słów jego własny ch prawników.W Nory mberdze oskarżeni naziści twierdzili, że ty lko słuchali rozkazów.Teraz, powiedział kpiącosędzia, Lileikis próbuje odwrócić klasy czną obronę nory mberską, twierdząc, że  ty lko wy dawał32rozkazy .Na sędzi to wszy stko nie zrobiło wrażenia i odebrał Lileikisowi amery kańskie oby watelstwo,mówiąc, że w ogóle nie powinno się go by ło wpuszczać do kraju.Decy zja oznaczała zwy cięstwo, tak bardzo potrzebne łowcom nazistów z DepartamentuSprawiedliwości.Po ty m, jak pokpili sprawę Iwana Groznego, udało się im deportować innegoważnego sprawcę Holokaustu.Z kolei w CIA śledztwo to by ło niemile widziany mprzy pomnieniem o dawny ch związkach Lileikisa z agencją.Niegdy ś cenny anty sowiecki agentobecnie stanowił ty lko obciążenie.W związku z ty m, że Departament Sprawiedliwości publicznieokreślił Lileikisa jako współpracownika nazistów, wy wiad postanowił zdy stansować się od niegotak szy bko, jak to ty lko możliwe.Wiosną 1995 roku funkcjonariusze CIA opisali swoimprzełożony m z komisji wy wiadu Kongresu ogólny charakter związków, jakie przed laty łączy ły33agencję z Lileikisem. Pomimo że Lileikis by ł agentem od 1952 do 1957 roku  pisała CIAw tajny m liście do komisji wy wiadu  nie ma dowodów, że Agencja by ła świadoma jegodziałań z czasów wojny .Raport ogromnie zniekształcał to, co CIA wiedziała o Lileikisie, gdy ż taknaprawdę wiele przemawiało za ty m, że funkcjonariusze wy wiadu by li świadomi jego działańw czasie wojny.W kartotekach agencji znajdowały się dowody na to, że Lileikis prawdopodobnie by ł zamieszany w rozstrzeliwanie %7ły dów w Wilnie , że pracował  pod kontrolągestapo , a jego powiązania z nazistami sprawiły, iż jego pierwszy wniosek wizowy zostałodrzucony.Nic z tego nie zostało wspomniane w liście.Minęły cztery dekady od czasu, kiedy Lileikis pracował dla amery kańskiego wy wiaduw Europie.Zimna wojna zdąży ła się już skończy ć.Lileikis miał zostać wy słany na Litwę, bystanąć przed sądem za zbrodnie wojenne.Funkcjonariusze CIA, którzy zatrudnili go jako szpiega,dawno już nie pracowali dla agencji.Ale nawet w 1995 roku CIA wciąż ukry wała swoją wiedzęo związkach litewskiego imigranta z nazistami i brutalny mi masakrami w Ponarach.Przez lata bowiem z Lileikisem i dziesiątkami inny ch nazistowskich zbrodniarzy wojenny ch pozostawałazwiązana faustowskim paktem przeciwko ich wspólnemu sowieckiemu wrogowi.Jak to powiedziałszef CIA Allen Dulles po spotkaniu z Himmlerowskim szefem sztabu generałem Wolffem przybutelce szkockiej, amery kańscy szpiedzy  powinni rozmawiać nawet z samy m diabłem , jeślipomoże to wy grać zimną wojnę.Ale zamieszanie CIA we współpracę z kimś takim jakAleksandras Lileikis wciąż by ło zby t szkodliwe, by CIA się do niego przy znało, nawet w 1995 roku.Lileikis deportowany na Litwę w 1996 roku zmarł cztery lata pózniej, w wiekudziewięćdziesięciu trzech lat, wciąż czekając na wy rok sądu w Wilnie w sprawie zarzutów o udziałw tamtejszy m nazistowskim ludobójstwie.Aż do końca zaprzeczał, by odegrał jakąkolwiek rolęw masakrach.Utrzy my wał, że jest w tej sprawie ofiarą.Dwanaście lat pózniej, zimą 2012 roku Eli Rosenbaum udał się z Waszy ngtonu na Litwę [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • funlifepok.htw.pl

    •